• Prof. Dr. Bayram Ali Çetinkaya
    • Prof. Dr. Bayram Ali Çetinkaya
    • Prof. Dr. Bayram Ali Çetinkaya
    • Prof. Dr. Bayram Ali Çetinkaya
    • Prof. Dr. Bayram Ali Çetinkaya
Üyelik Girişi
Videolar

Yeni Yayımlanan Kitaplar

   

İsmail Haqqi His Life Works and Views
Bayram Ali Çetinkaya
İNSAN YAYINLARI

ibn rüşd (1. cilt) (uluslararası ibn rüşd sempozyumu bildirileri) doğu-batı ilişkisinin entelektüel boyutu ibn rüşd'ü yeniden düşünmek



ibn rüşd (2. cilt) (uluslararası ibn rüşd sempozyumu bildirileri) doğu-batı ilişkisinin entelektüel boyutu ibn rüşd'ü yeniden düşünmek




Dini ve felsefi metinler: Yirmibirinci Yüzyılda yeniden okuma, anlama ve algılama

Bayram Ali Çetinkaya(Editör)

Doğu-Batı: İki Dünyanın Buluştuğu Noktada Düşünce Günleri



İzmirli İsmail Hakkı
Bayram Ali Çetinkaya
 İNSAN YAYINLARI



15 TEMMUZ DESTANI
Bayram Ali Çetinkaya
bacetinkaya@hotmail.com
Teizm Nedir? Teist Kimdir? (3)
12/10/2019


07.10.2019 00:02

 

 

 

Tanrı, asla soyut bir düşünce veya kavram değildir. Bu öncülden hareket eden teizm, Tanrı’yı zatı olan, benlik sahibi, irade sahibi, şuurlu bir varlık olarak tanımlar. Nitekim Tanrı, mükemmel varlık olması sebebiyle zatı kadar zatı dışındaki varlıkların da bilincinde olan mutlak varlıktır. Bu da deizmin aksine O’na yapılan ibadet ve dualara karşılık vermesi demektir.

            Teizmin önemli bir ilkesi de Tanrı’nın mutlak yaratıcı olduğu inancıdır. Kendisi dışında var olan her şeyi Tanrı yaratmıştır. Bu yaratılış yoktan bir var ediştir. Tanrı’nın yaratıcı sıfatı ve kudreti Tanrı tasavvurlarının en temel özelliğidir. Bu özellikle teizm; deizm ve panteizmden ayrılmaktadır.

            Teizmin Tanrı’sı eylemlerinde özgürdür ve O’nun fiillerini hiçbir güç ve kudret belirleyemez. Tanrı, âlemi, var olmasını dilediği ve irade ettiği için yaratmıştır. Var olan her şey, özgür iradesi ve dilemesiyle vasıtasız ve başka bir güç olmaksızın Tanrı tarafından yaratılmıştır.

            Şu halde zatıyla kâim olan Tanrı, teizme göre, kendi dışındaki var olan tüm mevcudatın yegane kaynağı ve sebebidir. Yaratan Tanrı, var ettikleriyle ilişkisini kesmez, onların varlıklarını devam ettirir ve korur.

            Teist filozof ve düşünürler, Tanrı ile âlem ilişkisinde farklı görüşler ileri sürseler de, genel olarak bu ilişkinin sürekliliğine dikkat çekerler. Deizmin iddiasındaki gibi, ‘köşesine çekilme’ ve ‘emekli olma’nın aksine; teizme göre Tanrı âlemle sürekli iletişim ve irtibat halindedir.  Teizmin ileri sürdüğü Tanrı âlem ilişkisi, dinamik bir ilişkidir; ve her türlü ilâhî müdahale ve mukabeleye açık bir ilişki arz etmektedir. Bu ilâhî müdahale, öncelikle yaratma olarak, akabinde yarattıklarının varlığını devam ettirme ve nihayetinde vahiy, peygamberlik ve mucize şeklinde tezahür etmektedir.

            İnsan için hakikate ulaşma akıl vasıtasıyla gerçekleşmektedir. Ancak aklî melekenin her şeyi kuşatmaması ve yanlışa düşme ihtimalinden dolayı, ilâhî yardıma her dâim ihtiyaç duyulmaktadır. Buradan hareketle teist düşünürler, “vahiy aracılığıyla inananlara rehberlik eden, doğru ve yanlışı gösteren ve ahlâkî sorumluluklar yükleyen vahyi ve peygamberliği, bunun bir sonucu olarak da ödül ve cezanın olacağı ahiret inancını kabul ederler.”

            Teizm, aşkınlığı, eşsizliği ve mutlaklığı sebebiyle Tanrı tam olarak tanımlanamaz ve bilinemez olduğunu ileri sürer. Tanrı, ancak yarattıklarıyla, yani sebepli varlıklarla bilinebilir (Mehmet Ata Az, “Tanrı ve Nihâi Gerçeklik Tasavvurları”, Din Felsefesi (ed: Latif Tokat), Ankara 2019, 67-68).

            Şu halde teizm, tek, eşsiz, mutlak ve mükemmel bir Tanrı’ya inanmayı savunmaktadır. Bir anlamda İslam ve diğer Ehl-i Kitabın inandığı tanrı inancını kabul etmektedir. Özetle teizm, Sonsuz ve sınırsız Tanrı, bilgi ve irade sahibi, özgür, yaratan, her şeyi bilen, yarattıklarıyla ilişki ve irtibat içinde olan en yüce varlık inancını benimsemektedir.



796 kez okundu. Yazarlar

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın

Yazarın diğer yazıları

Emin Kişi ve İstikamet - 06/08/2021
Güvenilir mü’minin dili, küfür, lanet, kaba ve çirkin sözden uzaktır. Haya ve edep emin kimsenin şahsiyetini inşa eder.
Minberlere Ruh Veren Usta - 03/08/2021
Abdestli olarak eline aldığı ceviz ağacından üretilmiş kerestelerine şekil verir ve onlara ruh katar.
Güven dili ve hakikat - 29/07/2021
Güvenin olduğu hallerde fitne ve fesat yoktur. Güven zulmü yok eder, zâlimi hareketsiz bırakır.
İbrahim'in Yakarışı - 21/07/2021
İbrahim’in imtihanları yakarışlarının bir sınavıdır. Her dua ve yakarış İbrahim’i yeni bir imtihan ve mücadeleyle karşı karşıya bırakır.
Zaman ve Ezan - 21/07/2021
Akıllı ve başarılı kimse, ömrünü ve zamanını fayda üzerine kuran kişidir. O bilir ki; zaman, sahip olunan en değerli hazinedir.
Zaman ve Ezan - 07/07/2021
Zaman, hızlı geçen bir akıştır/süreçtir. Hız arttıkça zaman azalmaktadır.
Zamanın Kıyameti - 04/07/2021
Ömür, ilim, mal, beden, zamanla doğrudan ilişkilidir. Ömür insana ve varlığa faydalı ise, zaman bereketli geçmiş demektir.
Zamanın değeri(ni ölçmek) - 23/06/2021
Zamanı değerlendirmek, irade ve tercihle gerçekleşmektedir. Dikkat edilmesi gereken husus, her şeyi uygun bir vakitte ve yeri geldiğinde yapmaktır.
İdealist muallimler - 18/06/2021
Eğitim sisteminin gerçekleştiği ortam, mekteptir. Ancak mektep, hayatın kendisidir.
 Devamı
Ziyaret Bilgileri
Aktif Ziyaretçi1
Bugün Toplam62
Toplam Ziyaret185884
Etkinlikler
YENİ ÇIKAN ESERLER
          


                                 






                                             


                                               
                                                                                        
                                                      
                                                   
     





Yayımlanan Eserler


Sayıların Gizemi ve Tasavvufun Dinamikleri
Bayram Ali Çetinkaya
İnsan Yayınları


   İlkçağ Felsefesi Tarihi
Bayram Ali Çetinkaya 
İNSAN YAYINLARI









Yitik Bilgi ve Hikmet
Bayram Ali Çetinkaya





İslam Medeniyetinin Dinamikleri
Bayram Ali Çetinkaya
 İNSAN YAYINLARI



İrfan ve Hikmet Peygamberi 
Bayram Ali Çetinkaya
   İNSAN YAYINLARI
   



   Şems-Mevlana Dostluğu
     Bayram Ali Çetinkaya
     İNSAN YAYINLARI
      


Medine'den Medeniyete

Bayram Ali Çetinkaya
İNSAN YAYINLARI